Ước Mơ Ngày Dĩ Vãng

Truyện ngắn của Iuri Kazakov 1. Con tầu thủy, nơi thanh tra Zabavin vừa rời khỏi, kéo một hồi còi trầm rền rĩ, quay mũi, lạng sang mạn phải, tiếp tục hành trình tới những bến bờ xa xôi phương Bắc. Zabavin chẳng buồn ngoái lại nhìn nó: suốt ba ngày đêm anh đã chán ngấy con tầu trắng lem luốc cùng tiếng máy nổ, tiếng tời rít lên mỗi khi tầu cặp bến. Càng nhiều lần lên phương Bắc Zabavin càng thấy nhàm tẻ. Đã từ lâu anh thôi không ngắm vẻ đẹp của những hòn núi xám, của biển cả và thiên nhiên phương Bắc, dù có thời anh đã từng say đắm. Lúc này, ngồi trên chiếc tầu cá, mặt mày cau có, râu ria lởm chởm anh chẳng hề để ý đến hình dáng kì lạ của đảo giống một con thú đang cong lưng uống nước, những viên cuội xanh thẫm dưới đáy biển và tiếng chuyện trò ồn ào quanh mình, anh chỉ muốn mau chóng được lên bờ, về một căn phòng ấm áp nào đó. Luồn qua đám canô, thuyền cá, xuồng máy chiếc tầu cá cặp vào sàn gỗ bến tầu, Zabavin là người đầu tiên nhẩy lên bờ, anh dậm dậm hai châ...

2. Một lần Zabavin cần gửi điện về Arkhangensk, anh liền tìm đến trạm khí tượng thuỷ văn, nghe nói ở đó có đài vô tuyến điện. Anh dễ dàng tìm thấy trạm nhờ chiếc cột ăng-ten cao vút với những sợi cáp giằng xuống mặt đất. Leo hết bậc tam cấp, anh đưa tay gõ cửa. Không thấy người thưa, anh đẩy cửa bước vào. Căn phòng anh vừa vào có tới ba, bốn cửa. Một trong số đó bỗng bật mở và cái đầu chàng điện tín viên thò ra. Cậu chàng có cái cổ thanh tú, đôi tai đỏ hồng, mái tóc loà xoà xuống trán. Nhìn thấy Zabavin, cậu ta tỏ vẻ ngờ vực. - Anh là ai? - cố làm bộ nghiêm nghị, cậu ta hỏi. Chẳng nghe Zabavin nói hết cậu ta nhăn nhó, vội vàng trả lời hiện giờ trạm trưởng đi vắng, và nếu không có bà ấy cậu sẽ không nhận chuyển điện gì hết, rằng việc liên lạc với Arkhangensk chỉ tiến hành vào buổi chiều. Zabavin hẹn chiều quay lại rồi bước ra thềm, cảm thấy cái nhìn nghi hoặc của cậu điện tín viên dõi theo sau lưng. Trời đẹp nên anh quyết định đi dạo trên đảo. Anh leo lên đỉ...

3. Con tầu Zabavin dự định đáp về Arkhangensk một tuần nữa mới ghé đảo. Phía trước còn bẩy ngày hạnh phúc khác thường. Nhưng một buổi sáng, cậu điện tín viên ở trạm khí tượng bỗng tìm đến phòng làm việc của Zabavin, lặng lẽ chìa cho anh bức điện. Trên đó viết: “Chờ cậu gấp ở Arkhangensk. Đừng đợi tầu. Hôm nay hoặc mai tầu Suvoi vào đảo. Maximov.” Zabavin lặng người. Cậu điện tín viên đi khỏi. Zabavin tiếp tục làm việc, nhưng anh chẳng hiểu những điều người ta nói với mình, chẳng nhớ nổi một con số. Làm cho qua quít, anh kí vào những văn bản cuối cùng, đến gặp ông giám đốc xác nhận giấy công tác rồi ra về. Buổi chiều, lúc Zabavin chuẩn bị đến thăm Gusia lần cuối thì tầu cặp đảo. Như số phận, nó đến thật bất ngờ, người ta nhận ra sự xuất hiện của nó nhờ những hồi còi ngắn, tín hiệu đèn xanh trắng phát trên cột buồm và bức điện gửi cho trạm đèn biển, sau gửi lại lần nữa cho trạm thuỷ văn. Lòng hồi hộp lo âu Zabavin gửi điện trả lời, và con tầu thả neo chờ tới sáng hôm sau....

...Bất kì cuốn sách nào cũng được bắt đầu sớm hơn rất nhiều trước khi những dòng đầu tiên được viết ra. Nhiều năm rồi, tôi có ý định viết một cuốn sách, không phải truyện ngắn, tiểu thuyết hay bút kí, mà là một cuốn sách - những mảnh ghép của cuộc đời... Iuri Bondarev

Cuối tháng Năm, đêm phương nam nóng bức, rền rĩ tiếng ve. Phía sau hàng dương vầng trăng thấp, oi ả treo lơ lửng trên mặt biển , ánh trăng trải vàng đến tận bờ biển, soi sáng từng góc phố nhỏ, thoảng trong gió mùi tử đinh hương đang rộ nở trên những bờ rào. - Anh thấy thế nào? - nàng dừng lại hỏi, đôi mắt ánh lên niềm vui, sự chờ đợi - Có muốn em chỉ chỗ có cá không? Ban đêm chắc chúng không ngủ đâu nhỉ. - Anh không rõ - anh nói - Ừ, thì đi xem cá cũng được... Luồn lách qua những bụi cây trên con đường tắt loang lổ bóng lá, họ tới bên hồ nước. Ở đó, trên mặt nước đêm tĩnh lặng, bóng trăng đang ngụp lặn giữa những đám hoa súng, một con ếch hốt hoảng vì tiếng chân người nhảy tõm vào đám rong, vầng trăng vỡ thành muôn mảnh vụn, lóng lánh, tròng trành nghiêng ngả. - Ối, - nàng hét toáng lên, làm bộ sợ hãi và chộp cứng tay áo anh - Con cóc! - Hình như thế. Nhưng có thấy cá đâu. - Kia kìa! Anh không thấy à? Cả một đàn, cả to lẫn nhỏ. Thề là sáng nay em mới thấy ...

- Chị có chồng chưa?  - Có, nhưng trước đây thôi. - Vì... nhìn chị hãy còn trẻ. - Ồ, con trai tôi năm tuổi rồi. Chúng tôi đã ly hôn. - Chắc chị không yêu anh ấy? - Giá không yêu! Nhưng sự thật dù tồi tệ, chấp nhận nó vẫn hơn điều gian dối tô vẽ bóng bẩy. Tôi có thể đã tha thứ nếu anh ấy trung thực kể mọi chuyện. Nhưng anh ấy toàn nói dối. Nào biện bạch, giải thích chuyện ấy xảy ra lâu rồi, từ hồi ở bệnh viện cơ. Rằng cô kia là bác sĩ, khác xa tôi, như trời với đất. Rằng anh ấy chỉ yêu mỗi mình tôi. Nhưng tôi không thể... tha thứ. Tôi bắt anh ấy quay lưng lại và trả lời mọi chuyện. Tôi hỏi, anh ấy trả lời. Khủng khiếp nhất là anh ấy khóc, nhưng vẫn cứ dối trá, dối trá mãi. Sau này, anh ấy xin được nuôi con... Hiện vẫn chưa lấy ai... Năm nào cũng đến đây thăm con... - Anh ấy đến đâu phải chỉ để thăm cháu, chị hãy tin tôi điều đó. - Vô nghĩa. Trong tôi tất cả đã cháy rụi, có chăng chỉ còn tro tàn thôi. Dịch từ Những khoảnh khắc của Iuri Bondarev Sông Đà 22.7.86

Một lần tôi nghe thấy hai cô bé chạc sáu, bẩy tuổi hét toáng lên lúc cãi nhau: -Nhưng tao có bố! Còn sống cơ! -Thế nhưng ông mày lại chết rồi! Dẫu gì đằng sau lời cãi nhau cuả bọn trẻ là một cái gì đó rất thơ dại, nhưng lại nghiệt ngã vô cùng, mà ở lứa tuổi ấy, chúng chưa hiểu nổi bản chất của nó. Dịch từ Những khoảnh Khắc của Iuri Bondarev Sông Đà 06.08.86

Điều gì làm nên vẻ đẹp người phụ nữ? Khuôn mặt? Thân hình? Ánh mắt? Hay dáng đi? Ai có thể nói chính xác điều gì gợi lên tình yêu trong ta? Dẫu sao, đến giờ phút này lòng tôi vẫn trào dâng một niềm hạnh phúc mơ hồ mỗi khi nhớ lại cái buổi sáng mùa hè xa xôi thời niên thiếu, khi tôi gặp nàng lần đầu tiên bên hàng hiên rợp bóng tử đinh hương ở khu nhà nghỉ ngoại ô. Nàng đang ngồi đọc sách trên chiếc xích đu bằng mây, đăm chiêu cắn cọng cỏ. Bóng lá râm mát như một tấm lưới loang lổ lay động trên cặp chân trần trẻ trung của nàng, đôi chân ấy đập ngay vào mắt tôi lúc chạy từ vườn vào. Tôi nhớ rõ buổi sáng đầu hè tuyệt diệu ấy, nhớ từ mùi hương cây cỏ cùng tiếng chim lảnh lót trong vòm lá biếc, tiếng xích đu kẽo kẹt êm ái, đôi chân trần thon thả được nắng vàng và bóng râm thay nhau ve vuốt, và cả cuốn sách có diễm phúc được nằm ép lên da thịt đàn bà. Tôi còn nhớ, lúc ấy ý nghĩ về hơi ấm dịu dàng toả ra từ đôi chân kia làm tôi rạo rực xúc cảm trước vẻ trinh trắng của người phụ nữ xa ...

  Dịch từ tập "Những khoảnh khắc" của Iuri Bondarev Mưa thu giăng mờ bụi nước. Bên cạnh quầy báo tăm tối có một thiếu phụ che ô đứng chờ, bàn chân trong chiếc bốt đen ghếch lên phía trước, khuôn mặt chị mờ mờ trong bóng tối, tôi có cảm giác nó đượm một vẻ mệt mỏi. Chưa kịp nhìn kĩ chị, tôi bất chợt thấy ngực mình lạnh buốt (“Ờ nhỉ, sao tôi bỗng thấy lạnh?”), tôi rời khỏi hàng cột ga tầu điện ngầm, tiến tới quầy thuốc lá lung linh ánh đèn. Mua xong bao thuốc, tôi châm một điếu và lén nhìn khuôn mặt người thiếu phụ khi ngang qua chỗ chị đứng. Chị thờ ơ nhìn lướt qua tôi. Tôi kịp thấy rõ cặp lông mày cong cong mềm mại và đoán chị chừng ba mươi tuổi, chắc đang sống độc thân (hoặc ly hôn), và giờ này đang nóng lòng chờ ai đó dưới cơn mưa buồn chiều Moscow. Còn tôi chờ ai? Chẳng ai cả! Trên những con phố chiều, tôi chạy trốn khỏi cảnh trơ trọi chán ngắt trong căn hộ độc thân của mình, nơi có vô số những cuốn sách thông thái cùng hàng chồng bản thảo, nhưng từ lâu lắm rồi...